Farabi Türk asıllı büyük bir
islam filozofudur. Eserlerini çok dağınık bir şekilde yazmıştır. Eserleri Leibniz
gibi denemeler ve aforizmalardan oluşur. Farabi önce Yunan kaynaklarını sonra
Aritotelesle Platonu birbirine uzlaştırmaya çalışıyor. Daha sonra her İslam
filozofunda olduğu gibi bilimle şeriatın uzlaştırılması söz konusu.
Farabi, bir risalesinde felsefe
öğrenimi için bir metod oluşturmaya çalışmıştır. Bu felsefe öğrenim metodu daha
çok Meşşai felsefesi içindir. Bana göre bugün dahi bu metod insana iyi bir
felsefi bakış açısı kazandırabilir.
Farabi, Aristo’yu temel alarak
felsefe öğreniminden önce bilinmesi geren dokuz konudan bahseder sırasıyla bunlar:
1. Felsefe ekollerinin adlarını bilmek.
Felsefe ekolleri adlarını hocasından(Pisagor) bulunduğu
yerden(Elea) ekol mensublarının davranış biçimlerinden(kinikler)
amaçlarından(hazcılar) gibi.
Filozoflar eserlerinde kendinden öncekilere atıf yaparak
konuşurlar, felsefe adlarını bilmek felsefe okumanın olmazsa olmazlarındandır.
2.
Aristo’nun eserlerinin adlarını bilmek.
Bu ve benzer maddeler Farabi’nin sıkı bir Aristo takipçisi
olmasından dolayıdır.
3.
Felsefeye
başlamadan önce hangi disiplinden başlamak gerektiğini bilmek.
Bu konuda filozoflarların farklı görüşleri vardır. Platonculara
göre geometri, Theofrastos’a göre ahlaktır. Boethus ise fizik bilmeyi şart
koşar. Andronikos ise mantık. Hepsinin kendince geçerli nedenleri vardır.
4.
Felsefe öğrenmekten amacın ne olduğunu bilmek.
Farabi felsefesi gereği felsenin maksadını Tanrıya yaklaşmak
olarak görür. Kişi neden felsefe okuduğuna kendisi karar vermeli. Benim felsefe
öğrenmekten maksadım ne? Sorusunu herkes kendine sormalı
5.
Felsefe yaparken takip edilecek metodu bilmek.
Bu konuda Descartes’in metod üzerine konuşmalar kitabına
bakabilirsiniz.
6.
Aristo’nun kitablarında kullandığı üslubu
bilmek.
7.
Aristo’nun neden zor bir üslub kullandığını
bilmek.
8.
Felsefe yapan kimselerin davranışlarının nasıl
olduğunu bilmek.
9.
Aristo’yu okumak isteyenin bilmek zorunda olduğu
hususlar.
